Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm thứ Bảy (7/9) cho biết các nước Hồi giáo nên thành lập một liên minh để chống lại "mối đe dọa bành trướng ngày càng tăng từ Israel". Ngoại trưởng Israel Israel Katz đã lên án nhận xét này.

Erdogan đề cập đến các sự kiện ngày hôm trước khi đưa ra nhận xét trên. Theo những người biểu tình Palestine và Thổ Nhĩ Kỳ, quân đội Israel đã bắn chết một phụ nữ người Mỹ gốc Thổ Nhĩ Kỳ, Aysenur Ezgi Eygi, người đang tham gia cuộc biểu tình phản đối khu định cư của Israel ở Bờ Tây.

Erdogan phát biểu tại một sự kiện của Hiệp hội Trường học Hồi giáo gần Istanbul: "Cách duy nhất để ngăn chặn sự kiêu ngạo, cướp bóc và khủng bố nhà nước của Israel là thành lập một liên minh các quốc gia Hồi giáo."

Erdogan tuyên bố rằng Chiến tranh Gaza không phải là cuộc chiến giữa Israel và Palestine, mà là cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa Phục quốc Do Thái đang mở rộng và người Hồi giáo bảo vệ quê hương của họ. Mối đe dọa này cũng ảnh hưởng đến Lebanon và Syria.

魏克特提到了伊朗拥有弹道导弹和“民用”卫星计划，这对其整体核武器库非常重要。除了扩大储备炸弹级核燃料和建造核设施，伊朗近年来在可携带核武器的弹道导弹计划方面突飞猛进。目前，伊朗拥有中东最大的弹道导弹库，其中许多导弹都是能够运载核弹头的中程弹道导弹(MRBM)。 由于大部分活动都发生在隐藏的地下设施中，西方国家可能难以发现伊朗何时进入制造核弹的最后阶段。IAEA在上星期四发布的另一份报告中表示，伊朗仍未配合一项对该国发现的未申报核材料的调查。

《金融时报》的这篇文章是美国中央情报局(CIA)局长威廉·伯恩斯(William Burns)和英国军情六处(MI6)负责人理查德·摩尔(Richard Moore)首次以两个情报机构负责人的身分共同撰写。

多国安全支持使命团(Multinational Security Support，MSS)的授权，最初由安理会批准为12个月，将于今年10月初到期，但目前成效不大，在地驻军很少，资金也远低于预期。

萨维特补充说：“伊朗向俄罗斯转让任何弹道导弹都将代表伊朗对俄罗斯侵乌战争的支持急剧升级。”他的这番表态没有说明美国是否已发现伊朗进行了转让。 路透社的报道援引两名欧洲“情报官员”的话说，这次转让涉及伊朗的“法塔赫-360”(Fath-360)和“阿巴比尔”(Ababil)导弹，这两种导弹都属于近程弹道导弹(CRBM)，射程不到300公里。这些伊朗导弹可以腾出俄罗斯自己的导弹储备，用于对乌克兰进行更远程的打击。 萨维特表示，如果伊朗向俄罗斯转让导弹，美国及其七国集团和北约联盟的伙伴已经“明确表示......我们准备共同施加重大后果”。西方国家向盟友乌克兰提供了价值数十亿美元的武器，以帮助乌军抵抗俄罗斯于2022年开始的全面入侵。 就美国所发出的任何向俄罗斯转让导弹的行为都将产生严重后果的警告，美国之音请求伊朗驻纽约联合国代表团作出回应。 在美国之音星期五收到的一份声明中，伊朗驻联合国代表团说，德黑兰方面“认为向冲突各方提供军事援助......是不人道的。”它补充说：“伊朗不仅自己避免采取此类行动，而且还呼吁其他国家停止向冲突各方提供武器。” 监测伊俄军事合作的美欧研究人员告诉美国之音，西方可以通过多种方式发现导弹转让。他们说，导弹转让可能采用以下三种方式之一：伊朗通过两国都有海岸线的里海向俄罗斯海运导弹；经过里海或经由阿塞拜疆或亚美尼亚和格鲁吉亚领空空运导弹；或通过这些国家的陆路运输导弹。 研究人员表示，船舶和飞机跟踪数据以及卫星图像等公开信息来源可用于尝试发现正在准备或正在执行中的导弹转让。但是他们表示，由于伊朗和俄罗斯会竭力隐瞒这种武器转让，更有可能发现他们的是掌握机密信息来源渠道的西方情报机构。 卡内基国际和平基金会(Carnegie Endowment for International Peace)研究员尼科尔·格拉耶夫斯基(Nicole Grajewski)说：“人员动向也是我在关注的问题。” “我们看到了很多关于俄方无人机操作员前往伊朗接受伊朗无人机使用培训的开源信息，”她说。“因此，追踪训练俄方使用这些弹道导弹的伊朗军事顾问可能会提供导弹转让的另一个迹象。” 格拉耶夫斯基说，伊朗向俄罗斯转让导弹的最有力证据可能只有在转让发生后才会出现。俄罗斯发射的伊朗导弹的残骸被乌克兰当局收集并向世界展示，这将是她所说的“确凿证据”。 接受美国之音采访的研究人员表示，如果发现伊朗向俄罗斯转让导弹，西方国家在考虑采取什么重大行动时将面临两难境地。 国际战略研究所(International Institute for Strategic Studies)研究员法比安·欣茨(Fabian Hinz)说，最重大但也最成问题的行动之一就是拦阻转让。 欣茨说：“没有好的办法可以拦阻这种转让，除非西方列强控制里海、里海上空或俄罗斯或伊朗上空的领空，并触发全面战争，而这是美国所不希望看到的。” 研究人员表示，加大西方对伊朗弹道导弹项目的制裁，并加强出口管制以进一步限制伊朗获取用于导弹生产的西方零部件，是美国及其盟友可以采取的法律措施。 格拉耶夫斯基说：“但对于很多导弹部件来说，伊朗人一直善于应对制裁和采购零部件。” 保卫民主基金会(Foundation for Defense of Democracies)高级研究员贝赫南·本·塔勒布鲁(Behnam Ben Taleblu)表示，西方国家可能会试图阻止或挫败伊朗的导弹转让，方法是在伊朗导弹项目内部实施破坏，或者把侦测到即将发生导弹转让的情报予以解密并迅速公诸于众，以震慑伊朗，让其罢手。 “你还应该确保，无论伊朗导弹发射到哪里，目标人群都有军事系统来保护自己，并抵消俄罗斯能力的这种变化，”本·塔勒布鲁说。“对乌克兰来说，这意味着为其提供更多的防空系统和远程打击俄罗斯的独立能力。” 拜登政府星期五宣布了对乌克兰的最新军事援助计划，其中包括防空导弹。美国官员尚未授权乌军使用美国武器打击俄罗斯境内纵深地区，理由是担心乌克兰的这类袭击可能会激怒莫斯科使用核武器。

"Israel cũng sẽ chuyển sự chú ý sang những nơi khác sau khi chiếm Ramallah," ông nhấn mạnh trong bài phát biểu của mình.

Erdogan nói rằng các biện pháp gần đây của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm cải thiện quan hệ với Ai Cập và Syria là nhằm "hình thành một tuyến phòng thủ thống nhất chống lại mối đe dọa của chủ nghĩa bành trướng".

Erdogan cũng cho biết: "Hamas không chỉ bảo vệ Gaza mà còn bảo vệ các vùng đất Hồi giáo và Thổ Nhĩ Kỳ."

Bộ trưởng Ngoại giao Israel Katz đã đưa ra tuyên bố đáp trả, chỉ trích Erdogan vì đã đẩy người dân Thổ Nhĩ Kỳ vào ngọn lửa hận thù và bạo lực vì "đồng minh Hamas" của ông ta.

Katz bác bỏ cáo buộc của Erdogan rằng "Israel muốn chinh phục các nước trong khu vực", gọi nhận xét của ông là "sự dối trá và kích động nguy hiểm" đồng thời cáo buộc nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đã hợp tác với Iran trong nhiều năm để phá hoại các chế độ Ả Rập ôn hòa trong khu vực.

Katz nhấn mạnh: "Israel đang bảo vệ biên giới và công dân của mình khỏi những kẻ sát nhân và hiếp dâm của Hamas cũng như trục tội ác của người Shiite do Iran lãnh đạo."

Tuần này, Erdogan đã tiếp đón Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sissi tại Ankara. Hai bên đã thảo luận về cuộc chiến ở Gaza và cách thức hàn gắn hơn nữa mối quan hệ đã đóng băng từ lâu giữa hai nước. Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông tới Thổ Nhĩ Kỳ. một tổng thống Ai Cập trong 12 năm.

Quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập đã bắt đầu dịu bớt kể từ năm 2020, khi Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành các nỗ lực ngoại giao nhằm xoa dịu căng thẳng với các đối thủ trong khu vực như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Saudi.

Hồi tháng 7, ông Erdogan cho biết Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mời Tổng thống Syria Bashar Assad "bất cứ lúc nào" để tham gia các cuộc đàm phán nhằm khôi phục quan hệ giữa hai nước láng giềng. Türkiye và Syria đã cắt đứt quan hệ ngoại giao kể từ khi cuộc nội chiến ở Syria bùng nổ vào năm 2011.

Sau vụ nổ súng hôm thứ Sáu tuần trước, quân đội Israel tuyên bố rằng họ đang điều tra báo cáo cho biết một phụ nữ nước ngoài đã bị "bắn chết" trong khu vực và đang xem xét chi tiết về vụ việc cũng như hoàn cảnh cụ thể khiến cô ấy bị bắn.

Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Sean Savett cho biết: “Chúng tôi vô cùng đau buồn trước thảm kịch về cái chết của một công dân Mỹ ở Bờ Tây và đã liên hệ với chính phủ Israel để yêu cầu thêm thông tin và yêu cầu điều tra vụ việc. "

Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chưa bình luận ngay về vụ việc.

(Bài viết này dựa trên các báo cáo từ Reuters.)